3-9 Eylül Halk Sağlığı Haftasının bu yılki ana teması “Çocuklarımızın Sağlığı; Sağlıkların Korunması ve Sürdürülebilmesi İçin Yapılması Gereken İzleme ve Taramalar” olarak belirlendi.
Çocuklar, bir ülkenin geleceği ve umudu olmalarının yanı sıra, toplumun en kırılgan grubunu da oluştururlar. Bu nedenle en iyi koşullarda dünyaya gelmelerinin sağlanması, büyümeleri ve gelişmeleri için en uygun ortamın hazırlanması, geleceğe dönük fiziksel, ruhsal ve zihinsel donanımlarının en üst düzeyde oluşturulması ülkenin geleceği açısından yaşamsal önem taşıyor.
Günümüzde çocuk sağlığına yönelik programların temel hedefinde yalnızca çocuk yaşatmak değil, sağlık sorunlarının yarattığı diğer olumsuzlukları önlemek ve gidermek de yer alır. Çocukların sağlık ve gelişimini izlemeyi, desteklemeyi ve sorunları sağaltmayı amaçlayan programlar iki nedenle önemlidir: Sağlık ve gelişimi izlemek, desteklemek çocukların yaşam kalitesini iyileştirir; bebek ve çocuk ölümlerinin oranını düşürmeye, yardımcı olurlar. Biyolojik, psikososyal ve gelişimsel problemlerin tanı, tedavi ve rehabilitasyonuna yönelik önemli hizmetler sunan tek sistem sağlık sistemidir.
Bu amaçla yürüttüğümüz çalışmalardan birisi de çocuk izlemleridir. Çocuk izlemlerinde temel öngörü, hastalık ortaya çıktıktan sonra iyileştirmek için uğraşmak yerine, hastalığa zemin hazırlayan koşulların önceden tespit edilerek önlenmesidir. Birinci basamak, çocukların büyüme ve gelişmelerinin izlendiği, sağlıklı olup olmadığının değerlendirildiği, aşı ve sağlık eğitimi gibi koruyucu hekimlik uygulamalarının sunulduğu bir sağlık hizmetidir. Çocuk izlemi, birinci basamak çocuk sağlığı ve hastalıkları hizmetlerinin temelini oluşturuyor. Bu hizmetten yararlanmak her çocuğun en doğal hakkıdır.
Ülkemizde doğan her çocuk, doğumdan sonra ilk yıl içinde 9, 6 yaşına dek 17 defa; okul çağı boyunca da yılda bir kez izlenmektedir. Büyüme ve gelişmenin özellikle hızlı olduğu erken çocukluk (0-3 yaş) ve ergenlik (10-19 yaş) gibi dönemlerde izlemlerin sıklığı ve içeriği farklılaşır. Bebek ve çocuk izlemleri içinde yer alan taramalar, hastalıkların belirti ve bulgu vermeden belirlenmesini amaçlar. Çocukluk çağı taramaları bu kapsamda sunulan en temel koruyucu sağlık hizmetleridir ve yenidoğan döneminden başlayarak çocuk izlemleri içerisinde ücretsiz sunuluyor. Bu taramalar şöyle sıralayabiliriz:
Topuk Kanı Taraması-Yenidoğan Metabolik ve Endokrin Hastalık Taraması: Doğan her bebeğin Fenilketonüri, Konjenital Hipotiroidi, Kistik Fibrozis ve Biyotinidaz eksikliği yönünden taranması sayesinde, bunların yol açtığı hastalıklar nedeniyle oluşabilecek, geri dönüşümü olmayan hasarlar engellenebilmekte veya etkileri azaltılabilmektedir.
Yenidoğan İşitme Taramaları: İşitme kayıpları, çocuğun o lisana özgü sesleri oluşturarak konuşmasını geciktiren ve bozan en önemli faktördür. İşitme kaybı ile doğan ya da doğumdan sonra farklı sebeplerle işitme kaybı yaşayan çocuklar, vaktinde teşhis edilmez ve rehabilitasyon programlarına alınmazlarsa psikolojik ve sosyal gelişmeleri yetersiz olur ve ilerleyen yıllarda eğitim ve sosyal uyum açısından, yaş ve zekaca eşitleri olan çocuklardan geri kalırlar.
Çocukluk Çağı Görme Taramaları: Ülkemizde çocukluk çağında sık görülen sağlık sorunlarının erken tanınması ve gerekli tedavilerinin sağlanabilmesi amacıyla çeşitli tarama programları yürütülmektedir. Taramalarla tanınabilen sorunların başında; şaşılık, kırma kusurları, katarakt ya da göz tembelliği gelmektedir.
Gelişimsel Kalça Displazisi Taraması: Halk arasında doğumsal kalça çıkığı olarak da bilinen Gelişimsel kalça displazisi (GKD), kalçayı oluşturan yapıların anne karnında oluşumları sırasında normal olmalarına karşın, çeşitli nedenlerle sonradan yapısal bozulma gösterdiği dinamik bir hastalıktır.
Yukarıda anılan tüm bu hizmetler, çocuklarımızın sağlıklı bir geleceğe sahip olabilmesi yönünden son derece önemli olup içinde bulunduğumuz COVİD-19 salgını sürecinde de hassasiyetle üstünde durduğumuz bir konudur.
Her şey sağlıklı bir toplum, sağlıklı bir gelecek için, çocuklarımız için.
Halk Sağlığı Haftamız kutlu olsun.
Uzm. Dr. Serhat Korkmaz
İl Sağlık Müdürü
Taramalar ile ilgili daha detaylı bilgi sahibi olmak için eke bakabilirsiniz; Bilgi Notu0Halk Sağlığı Haftası.docx