Diyabet (Diabetes Mellitus), insülin hormonunun vücutta bulunmaması ya da azlığından kaynaklanan bir hastalıktır. Bu hastalık vücudun besinlerden yararlanmasını sağlayan normal süreçleri bozar ve kandaki glikoz düzeylerinin çok yükselmesine neden olur.
Tedavi edilmediğinde son derece ciddi sağlık sorunları oluşturabilen ve kronik bir hastalık olan diyabet; ülkemizde insanlar tarafından ne yazık ki çok fazla ciddiye alınmamaktadır. Özellikle Tip 2 diyabet, kişiler belli yaşta başka rahatsızlıkları ile hastanelere gittiklerinde tesadüfen ortaya çıkmaktadır. Sık susama, acıkma, halsizlik, zayıflık gibi belirtiler çok önemsenmediğinden ve diyabet olunabileceği düşünülmediğinden aramızda teşhis koyulmamış pek çok diyabetli bulunmaktadır. Kişinin diyabetli olma riskini bilmesi iyi bir başlangıçtır. Fazla kilolar, ailede diyabetli olma durumu gibi etkenler diyabet için risk oluşturmaktadır. Kilo verme, egzersiz ve iyi bir beslenme planı da riski azaltabilmektedir.
Beslenme alışkanlıklarının gün geçtikçe ayak üstü atıştırma şeklinde yüksek kalorili olarak değişmesi, hazır gıda tüketimindeki artış, teknolojinin gelişmesine paralel olarak artan hareketsizlik sebebiyle obez nesiller yetişmektedir. Kişilerin sosyal hayatını da olumsuz yönde etkileyen obezite, pek çok hastalığa da davetiye çıkarmaktadır. Özellikle Tip 2 diyabetin en önemli nedenlerinden olan obezitenin önlenmesi ve kontrolü için Sağlık Bakanlığı tarafından “Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı” yürütülmektedir.
Özellikle risk taşıyanlar ve aşırı kilo alma ve verme, çok susama çabuk acıkma ve halsizlik şikâyeti olan kişilerin kan şekeri ölçümünü yaptırarak teşhis ve tedavi yolunda ilk adımı atmaları gerekmektedir. Unutmamalıyız ki bu hastalığa yakalanan kişiler tedaviye önem verdikleri takdirde uzun bir ömür sürebilmekte, aksi takdirde diyabet; kalp, böbrek, göz vb. pek çok organının büyük tahribata uğramasına sebep olmaktadır.
Diyabet risk grubunda olup olunmadığını Mavi Halka Testi ile tespit etmek mümkündür; şu sorulara verilecek cevaplar belirleyicidir:
Şişmansanız (Bel çevresi erkeklerde 94, kadınlarda 80 cm.den fazla ise); hareketseniz ( her gün en az 30 fiziksel aktivite; yürüyüş, yüzme, vb. yapmıyorsanız); glikoz toleransı ya da açlık glikoz bozukluğunuz varsa; sağlıksız besleniyorsanız (katı yağ ve şekerden zengin); 40 yaşın üstündeyseniz; yüksek tansiyon ve kolesterolünüz varsa; anne-baba, kardeşlerde şeker hastalığı varsa; hamilelikte diyabet çıktıysa veya 4 kg.ın üzerinde bebek doğurduysanız risk altındasınız demektir.
Sağlıklı bir yaşam için erken teşhis ve diyabet eğitimi önemlidir. Diyabetli bir hastanın iyi bir diyabet eğitimi ve gerekenlere dikkat ederek standartları yüksek bir yaşam sürmemesi için bir sebep yoktur. Sağlıklı ve düzenli beslenme ile üstesinden gelinebilecek en basit hastalıklardan biri olan diyabette; düzenli bir hayat sürmek ve yediklerimize, içerik bakımından dikkat etmek esastır. Özellikle çocuklarımıza doğru beslenme ve fiziksel aktivite alışkanlığı kazandırılmalı; bunun için de onlara örnek teşkil edecek bir yaşantı sürdürülmelidir. Diyabet konusunda farkındalığı arttırmak amacıyla Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya Diyabet Federasyonu (IDF) öncülüğünde; tıp tarihinde bugüne kadar üretilmiş en değerli molekül diyebileceğimiz İnsulin Hormonu’nu bulan Frederick Banting’in doğum günü olan 14 Kasım “Dünya Diyabet Günü” olarak belirlenmiştir. 2021-2023 Dünya Diyabet Günü teması ‘Diyabet Bakımına Erişim’dir.Uluslararası Diyabet Federasyonu bu üç yıllık temayı diyabet ile ilgili mevcut stratejik planları en iyi şekilde sürdürmek ve diyabet kampanyasına ilişkin planlama, geliştirme, katılım ve tanıtımı kolaylaştırmak için seçmiştir.
Diyabetli bireyler, durumlarını yönetmek ve komplikasyonlardan kaçınmak için sürekli bakım ve desteğe ihtiyaç duyarlar.Dünya çapında özellikle az gelişmiş ülkelerde, milyonlarca diyabetli birey diyabet bakımına erişememektedir. 2021-2023 Dünya Diyabet Günü teması ‘Diyabet Bakımına Erişim’dir.Uluslararası Diyabet Federasyonu bu üç yıllık temayı diyabet ile ilgili mevcut stratejik planları en iyi şekilde sürdürmek ve diyabet kampanyasına ilişkin planlama, geliştirme, katılım ve tanıtımı kolaylaştırmak için seçmiştir.
Diyabet hastalığının önemli sebeplerinden biri olan obezite ile mücadele yönünde, Müdürlüğümüze bağlı Sağlıklı Hayat Merkezi ve Annelik Okullarımızda ilaçsız ve kişiye özel tedavi programları uygulanmaktadır. Bu vesileyle bütün kilolu bireyleri ve şeker hastalarını “sağlıklı bir hayat” için kurum ve kuruluşlarımıza davet ediyorum.
Uzm.Dr.Serhat KORKMAZ
İl Sağlık Müdürü