Hipertansiyon (kan basıncının normalden yüksek olması) kalp ve damar hastalıkları risk faktörleri arasında en önde gelen ve yaygın olanıdır. Bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de oldukça yaygın bir halk sağlığı sorunudur. Araştırmalar sonucu dünya üzerinde yaklaşık 1.8 milyar hipertansiyon hastası bulunduğu ve bunların % 50’ sinin durumlarından tamamen habersiz olduğu gözlenmiştir. Sağlık Bakanlığı tarafından 2011 yılında 15 yaşından büyükler arasında yapılan saha araştırmasında ülkemizde her 5 kişiden birinin hipertansiyon hastası olduğu tespit edilmiştir ki bu da oran olarak % 23’ e tekabül etmektedir. En sık görülen komplikasyonu koroner kalp hastalığı ve inme olan hipertansiyonun, dünya genelinde her üç ölümden biri ile bağlantısı vardır. Tanı konulmamış ve kontrolsüz hipertansiyon inmenin en önemli sebebidir. Yukarıda sözü geçen araştırma ile ülkemizde tansiyon ölçümü ile hipertansiyon teşhisi konan ve daha önce hipertansif olduğunu bilmeyen kişilerin oranı % 8,8’ dir. Kontrolsüz kan basıncı ile bağlantılı olarak; inme, kalp yetmezliği, börek yetmezliği, periferik damar hastalığı, göz damarlarında hasar ve görme kaybı, damarlarda anevrizma gelişebilmektedir.
Hipertansif bireyler; sağlıklı beslenmeli, fazla kilolu/ obez ise kilo vermeli, fizik aktiviteleri düzenli yapmalı, tuz kullanımını azaltmalı, düzenli muayene ve tetkiklerle hastalığın takibine önem vermeli, ilaçlarını önerilen dozlarda ve sürede aksatmadan kullanmalı ve kan basıncını düzenli olarak izlemeli/ izlenmesini sağlamalıdır.
Her yaşta görülebilen yüksek tansiyonun birden fazla nedeni olabilir. Kalıtım, cinsiyet, şeker hastalığı, şişmanlık, sigara ve alkol kullanımı, stres, yetersiz fiziksel aktivite, aşırı tuz kullanımı, sağlıksız beslenme alışkanlığı ve yaşlılık yüksek tansiyonun en belirgin nedenleridir. Bir hastalığa bağlı olarak da görülebilen yüksek tansiyon bazen gebelikte de görülebilir. En sık rastlanan belirtileri ise; baş dönmesi, baş ağrısı, kalp ağrısı, kulak çınlaması, nefes darlığı, çift veya bulanık görme, burun kanamaları, düzensiz kalp atışıdır.
Sağlıklı kişilerin sağlıklarını korumaları ve sürekli sağlıklı bir hayat yaşamaları için geliştirilmesi gereken davranışlar; sağlıklı beslenme ve düzenli fiziksel aktivite, kilo verme, tuz kullanımının azaltılması şeklinde sayılabilir ki, bu davranışlar geliştirilerek toplumun sağlıklı yaşam biçimini benimsemesi sağlanır ve başta hipertansiyon olmak üzere birçok sistematik hastalık büyük oranda önlenmiş olur.
Bütün dünyada problem olan hipertansiyonda farkındalığın öneminden dolayı, Dünya Hipertansiyon Birliği (WHL) tarafından daha çok farkındalık yaratıp kişilerin ve toplumların daha bilinçli olmasını sağlamak amacıyla 2005 yılında 17 Mayıs günü “Dünya Hipertansiyon Günü” olarak ilan edilmiştir. Sağlıklı yaşam davranışları geliştirerek sağlıklı bir hayat sürmek isteyenleri, özellikle fazla kilosu olup, vermekte güçlük çekenleri, yukarıda saydığımız belirtilerden yakınması olanları sağlık kurum ve kuruluşlarımıza bekliyoruz.
Uzm.Dr.Serhat KORKMAZ
İl Sağlık Müdürü